Het motiveren van een ouder om te stoppen met roken blijft een uitdaging. Uit onderzoek en praktijkervaring weten we dat de meeste ouders wel willen stoppen, maar niet het vertrouwen hebben dat dit gaat lukken. Motiverende Gespreksvoering kan helpen om deze groep beter te bereiken en effectiever te begeleiden of verwijzen.
Wat houdt het in?
Het verhogen van de motivatie is een belangrijke stap bij het begeleiden of verwijzen van ouders die roken. Drie belangrijke onderdelen van deze stap zijn:
- Vraag naar redenen om te roken
- Meet de motivatie
- Meet het vertrouwen
Vraag naar redenen om te roken
Vraag de ouder waarom hij/zij rookt:
- Wat brengt het roken je?
- Wat ga je missen als je zou stoppen met roken?
Luister goed naar de redenen, vat het samen en bevestig dat je oog hebt voor zijn/haar behoeften (bv. aan ontspanning).
Gebruik de schaalvraag naar motivatie en vertrouwen
Je kunt de motivatie en het vertrouwen meten met behulp van een schaalvraag:
- Hoe graag wil je stoppen met roken, op een schaal van 0 tot 10, waarbij 0 is ‘helemaal niet’ en 10 is ‘helemaal wel’?
- Stel dat je stopt met roken. In hoeverre denk je dat het je gaat lukken op een schaal van 0 tot 10?
Je kunt vervolgens vragen: Wat maakt dat het een 7 is, en geen 6? Of: Wat kan jou helpen om van de 5 een 6 te maken? Op deze manier kun je ‘verandertaal’ uitlokken. Dit is een belangrijke techniek van Motiverende Gespreksvoering. Om goed over stoppen met roken in gesprek te kunnen gaan, is het belangrijk om te oefenen met de technieken van Motiverende Gespreksvoering (zie ‘tips’).
“De JGZ wil af van het imago van ‘het wijzende vingertje’. Maar je kunt stoppen met roken op een open en respectvolle manier bespreken. Vraag een ouder eens waarom hij of zij rookt, en vervolgens naar de motivatie om te stoppen. Zelfs als er maar een klein beetje motivatie is, is er een opening om verder te praten.”
Nelleke Maas, verpleegkundig specialist en lid van de Taskforce Rookvrije Start (namens V&VN).
“Die stappen die je doorloopt om het aan te kaarten, het blijft bijna hilarisch dat je dit in 5 minuten heel erg mooi kan doen. Zonder dat een ouder het gevoel heeft dat het een aanval is. Het is een heel mooi format om het bespreekbaar te maken.”
Andra de Vries, kinderarts
Is er motivatie om te stoppen? En heeft de ouder (enigszins) het vertrouwen dat hij/zij kan stoppen? Ga dan door naar de volgende stap: Verwijzen.
Wil de ouder écht niet stoppen met roken? Ga ook dan naar de volgende stap (Verwijzen), maar bespreek alleen het belang van rookvrij opgroeien en laat het daarbij. Geef aan dat je op een later moment op het onderwerp terugkomt. Je kunt dan opnieuw nagaan of de ouder (enigszins) gemotiveerd is om te stoppen met roken. Noteer in het dossier dat de ouder niet stopt.
Tips!
- Volg scholing in het bespreekbaar maken van stoppen met roken met ouders. Agendeer bij de werkgroep stoppen met roken of beleidsmakers dat er in de organisatie scholing aangeboden wordt op dit onderwerp.
- Vanuit de Taskforce zijn er twee (geaccrediteerde) e-learnings beschikbaar: de e-learning Rookvrije Start en de aanvullende e-learning Begrijpelijk communiceren over stoppen met roken (zie ook ‘materialen’). Iedereen die zich aanmeldt als ambassadeur Rookvrije Start, krijgt gratis toegang tot deze e-learnings voor zichzelf en 10 collega’s.
- Verder is er een training Rookvrije Start waarin zorgverleners met de eigen beroepsgroep of multidisciplinair kunnen trainen in gespreksvoering over stoppen met roken (op basis van Motiverende Gespreksvoering).
“JGZ-professionals hebben veel onderwerpen te bespreken in de korte tijdsduur van het consult. Dat is een uitdaging. Mijn advies hierin is: maak gebruik van de voorbeeldzinnen uit het stappenplan en bespreek de mogelijkheden aan extra ondersteuning. Zo laat je weten dat je het stoppen met roken belangrijk vindt én bied je ondersteuning. Die ondersteuning kan op een ander moment, bij een stoppen-met-roken begeleider, plaatsvinden.”
Nelleke Maas, verpleegkundig specialist en lid van de Taskforce Rookvrije Start (namens V&VN)
Materialen
