Kennisverspreiding onder professionals
Als VSV kan je aan specifieke stoppen-met-roken thema’s aandacht besteden. Je kunt tijdens een vergadering of (intervisie)bijeenkomst zorgverleners informeren en bespreken hoe het thema binnen de stoppen-met-roken zorg beter neergezet kan worden. Een aantal belangrijke thema’s worden hieronder besproken.
Nicotinevervangende middelen (NVM)
Huisartsen en andere stoppen-met-roken begeleiders kunnen NVM inzetten om zwangere vrouwen te ondersteunen bij het stoppen met roken. Uit de monitor Rookvrije Start blijkt dat een meerderheid van de VSV’s nog geen informatie heeft verspreid onder de zorgverleners over de mogelijkheid van het gebruik van NVM in de zwangerschap.
- Zorg er daarom voor dat zorgverleners weten over de mogelijkheid van gebruik van NVM in de zwangerschap. Bij het verwijzen van een (aanstaande) ouder naar een stoppen-met-roken coach kan de mogelijkheid worden genoemd. Adviseer zorgverleners om te verwijzen naar een stoppen-met-roken coach die ervaring heeft met NVM (zoals de coaches van Rookvrije Ouders).
- Zorg ervoor dat huisartsen, apothekers, stoppen met roken-coaches en verslavingszorg op de hoogte zijn van de mogelijkheid om NVM te gebruiken in de zwangerschap. Verspreid het praktijkadvies ‘Gebruik nicotinevervangende middelen in de zwangerschap’ en de flyer over NVM om mee te geven wanneer de zwangere vrouw NVM voorgeschreven krijgt.
Follow-up en terugvalpreventie
Stoppen met roken is een proces. Uit de Monitor Middelengebruik en Zwangerschap blijkt dat 35% van de vrouwen die tijdens de zwangerschap stoppen met roken, hier na de bevalling weer mee begint. Een goede follow-up en terugvalpreventie zijn belangrijk om terugval te voorkomen en (aanstaande) ouders te ondersteunen bij het rookvrij blijven.
- Bespreek binnen het VSV het belang van follow-up en terugvalpreventie en maak hier gezamenlijke afspraken over.
- Zorg ervoor dat alle zorgverleners zwangere vrouwen ondersteuning bieden bij het rookvrij worden én blijven. Zij kunnen de Folder Rookvrij Opgroeien en het beeldverhaal ‘Rookvrij blijven na de zwangerschap’ gebruiken om rookvrij blijven met de (aanstaande) ouder te bespreken.
- Tip! Je kunt de infographic ‘Rookvrij blijven – ook na de zwangerschap’ gebruiken om terugvalpreventie te agenderen (binnen het VSV).
Minderen
Veel vrouwen die doorgaan met roken in de zwangerschap, gaan minder roken. Hun lichaam blijft om nicotine vragen. Ook gaan rokers dieper inhaleren. Minder roken is voor veel vrouwen op termijn niet vol te houden. Langzaam gaan ze meer roken en vallen terug in het oude patroon. Spreek daarom met alle zorgverleners af om altijd in te zetten op volledig stoppen met roken. In het zorgpad ‘zwangere vrouw die rookt’ lees je hoe je met de zwangere vrouw in gesprek gaat over minderen. Ook in de e-learning Rookvrije Start wordt hierop ingegaan.
Meeroken en derdehands rook
Bij veel zorgverleners is bekend dat meeroken schadelijk is, maar niet alle zorgverleners kennen derdehands rook en de risico’s hiervan. Zij kunnen daardoor ouders niet goed over derdehands rook informeren. En als de zorgverlener zelf rookt, dan kan hij/zij het kind ook zelf blootstellen aan derdehands rook. Zorg daarom dat zorgverleners goed geïnformeerd zijn over meeroken én derdehands rook.
- Veel ouders roken buiten. Informatie over derdehands rook is belangrijk om ouders te motiveren om helemaal te stoppen met roken. De animatie over derdehands rook voor ouders kan helpen bij het bespreken van het thema met de ouders zelf. Maak zorgverleners bekend met het filmpje, zodat zij dit aan ouders kunnen laten zien.
- Zorg dat zorgverleners ook weten waarom het belangrijk is dat zij zelf niet roken tijdens werktijd. Je kan de animatie over derdehands rook voor professionals gebruiken om zorgverleners hierover te informeren.
- Informeer zorgverleners meeroken en derdehands rook, de gevolgen hiervan voor kinderen en wat zij hieraan kunnen doen. Je kan hiervoor de infographic meeroken en de infographic derdehands rook gebruiken.
Multiproblematiek
Stoppen met roken moet in de zorg voor zwangere vrouwen altijd een prioriteit zijn, ook als er andere problemen spelen. Stoppen met roken heeft namelijk onmiddellijk een positief effect op het kind, maar ook op de moeder die zichzelf uit de chronische stresssituatie haalt die door het roken zelf komt. Voor zwangere vrouwen in kwetsbare situaties is het moeilijker te stoppen met roken en rookvrij te blijven na de zwangerschap. Maar ook voor hen zijn stoppen-met-roken interventies effectief. Zorg daarom dat zwangere vrouwen altijd worden verwezen naar goede hulp, ook als er sprake is van multiproblematiek. Kijk in de factsheet Roken, stress en kwetsbaarheid voor meer informatie hierover.
E-sigaret
Over het gebruik van de e-sigaret tijdens de zwangerschap is nog veel onbekend. In afwachting van nieuwe studies naar de effectiviteit en veiligheid van de e-sigaret, wordt daarom ontraden om de e-sigaret te gebruiken voor ondersteuning bij het stoppen met roken tijdens de zwangerschap. Maak dit kenbaar binnen het VSV en zorg dat dit advies in het beleid wordt opgenomen.
Materialen
